Osteoporoza to choroba układu kostnego, charakteryzująca się postępującym spadkiem masy kostnej oraz zmianą ich składu jakościowego i ilościowego. Osteoporoza powoduje osłabienie kośćca i zwiększa ryzyko kontuzji i urazów.
Osteoporozajest chorobą, która jest powiązana z wiekiem, płcią (kobiety bardziej narażone), rasą (np. rasa biała). Masa oraz gęstość kośćca ulega zmniejszeniu po osiągnięciu 35 roku życia. Do czynników ryzyka, zalicza się również:
– czynniki genetyczne
– brak ćwiczeń fizycznych
– obniżona zawartość witaminy D
– niska podaż wapnia
– historia złamań (po okresie dojrzewania)
– palenie papierosów
– spożycie alkoholu
– niska masa ciała
– historia choroby w rodzinie
– leki
– czynniki chorobotwórcze: cukrzyca, zmiany zapalne stawów, nadczynność tarczycy i przytarczyc.
Objawy osteoporozy:
– Objawy łagodne: dyskomfort przy siadaniu i staniu, spowolniony chód, zmniejszenie zakresu ruchomości w kręgosłupie (głównie zgięcie), zmniejszenie napięcia mięśniowego mięśni przykręgosłupowych
– Objawy ostre: ostry ból w okolicy przejścia piersiowo -lędźwiowego (także w spoczynku); znaczne ograniczenie ruchomości stawów i klatki piersiowej; zaburzenia pokarmowe; wzdęcia zaparcia; złamania pozakręgosłupowe w okolicy dalszej nasady kości promieniowej; złamania szyjki głowy kości udowej; złamania przezkrętarzowe; złamania dalszej kości ramiennej, którym mogą towarzyszyć zwichnięcia stawu ramienno-łopatkowego; znaczne obniżenie wzrostu; złamania kręgosłupowe dwuwklęsłe na poziomie L2-L4 oraz klinowe Th6-Th8 i Th12
Profilaktyka osteoporozy:
Profilaktyka pierwotna w zapobieganiu osteoporozy powinna opierać się na:
– możliwie jak największym przyroście masy kostnej w okresie dorastania
– prawidłowej suplementacji i diecie bogatej w witaminę D oraz wapń
– aktywności fizycznej
– umiarze w piciu i paleniu
Profilaktyka wtórna w zapobieganiu osteoporozy powinna opierać się na:
– aktywności fizycznej, która powoduje spowolnienie tempa ubytku masy kostnej oraz przyczynia się do zdolności utrzymania równowagi poprzez zwiększenie siły mięśni i sprawności ruchowej
– dbaniu o odpowiednią postawę ciała
– stosowaniu odpowiedniego sprzętu oraz obuwia ortopedycznego
Aktywność ruchowa w profilaktyce osteoporozy:
Ćwiczenia fizyczne posiadają szerokie korzyści zdrowotne u osób narażonych na wystąpienie osteoporozy. Ćwiczenia obniżają ryzyko upadków poprzez wzmocnienie mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie równowagi a także zwiększają ogólną sprawność. Układając plan treningowy dla osób z osteoporozą trzeba wziąć pod uwagę fakt, iż wzmocnieniu ulegają kości, które są bezpośrednio poddawane obciążeniu, w związku z czym należy równomiernie obciążać układ kostny. Pożądaną reakcję uzyskamy wtedy kiedy przekroczymy pewną wartość progową. Należy pamiętać by ćwiczenia były tak dobrane by różniły się od czynności wykonywanych w domu czy w pracy. Trening musi być tak skonstruowany by ćwiczenia generowały siły w różnych kierunkach poprzez ćwiczenia oporowe, rozciąganie, zginanie. Ponieważ osteoporoza powoduje nieustanną zmianę w obrębie tkanki kostnej istotnym jest by ćwiczenia były wykonywane w sposób ciągły, ponieważ rezygnacja z treningu powoduje utratę wcześniejszych efektów.
Czas trwania sesji treningowych oraz ćwiczeń powinien być zwiększany w miarę postępów czynionych przez ćwiczącego.
Rodzaje ćwiczeń:
– ćwiczenia oporowe
– ćwiczenia z obciążeniem
– ćwiczenia oddechowe
– pilates
– nordic walking
– szybki marsz, trucht
– ćwiczenia równoważne
– ćwiczenia ogólnorozwojowe
– gimnastyka
Unikamy gwałtownych zmian kierunku ruchu np. gier zespołowych, podskoków
